Verzekeraars gebruiken vaak standaard clausules en/of voorwaarden. Dit zijn de zogenoemde ‘kleine lettertjes’ waarover de verzekeraar en de aanvrager niet onderhandelen bij het afsluiten van de verzekering.

Vaak is het duidelijk of een schade onder de dekking van een verzekeringspolis valt. Soms is het onduidelijk wat de verzekeraar met een bepaling in de polis, de clausule of in de voorwaarden heeft bedoeld. De bepaling dient dan te worden uitgelegd. De verzekeraar geeft een onduidelijke bepaling een voor hem gunstige uitleg, terwijl de verzekerde een andere uitleg aan de bepaling geeft. Het verzekeringsrecht biedt handvatten voor de uitleg van een onduidelijke bepalingen in verzekeringsovereenkomsten.

Voor verzekerden die consument zijn geldt dat onduidelijke bepalingen op de voor de consument meest gunstige wijze moet worden uitgelegd. Is de verzekerde een onderneming is of een ondernemer, die handelt in de uitoefening van beroep of bedrijf dan speelt de objectieve betekenis en grammaticale uitleg van de bepaling een grotere rol bij de uitleg van de verzekering.

Voor bepalingen waarover partijen wel hebben onderhandeld, geldt het Haviltex-criterium. In het Haviltex-arrest heeft de Hoge Raad bepaald dat voor uitleg van (een bepaling in) een overeenkomst de bedoeling van partijen en verwachtingen van partijen bij het sluiten van de overeenkomst van belang zijn, en wat zij over en weer uit elkaars verklaringen hebben mogen afleiden. Kortom: het gaat om wat partijen hebben bedoeld bij het sluiten van de overeenkomst. Overigens heeft de Hoge Raad op 25 augustus 2023 bepaald dat partijen bij het sluiten van een overeenkomst kunnen afspreken dat het Haviltex-criterium niet van toepassing is. De bepaling van de overeenkomst wordt in dat geval uitsluitend grammaticaal uitgelegd.